چهلمین جشنواره فیلم فجر؛ حضور فیلمسازان ناشناس و غیبت نام آشنایان - وبلاگ بانیما

به گزارش وبلاگ بانیما، چهلمین جشنواره فیلم فجر با اعلام لیست اسامی فیلم های منتخب کار خود را آغاز کرد؛ این در حالی ایست که با انتشار این لیست و گذشت کمتر از دو روز از آن اظهار نظرهای بسیاری در ارتباط با فیلم های منتخب و رد شده بیان شده است.

گروه فرهنگ و هنر وبلاگ بانیما؛ فاطمه قربانی رضوان؛ چهلمین جشنواره فیلم فجر با حضور بیست و دو فیلم از 12 تا 22 دی ماه به عنوان مهم ترین جشنواره فیلم ملی ایران کار خود را آغاز می کند. ترکیب فیلم های منتخب این دوره نشان از حضور چند نسل از فیلمسازان در کنار یکدیگر است. از حضور مسعود کیمیایی به عنوان کارگردان سرشناس سینمای قبل از انقلاب تا رضا میرکریمی کارگردانی که پس از انقلاب با فیلم های بسیاری خوش درخشید و فیلمسازان نسل امروز یعنی بهروز شعیبی،کیوان علیمحمدی، محمدحسین مهدویان و هادی حجازی فر. ترکیب این نسل از هنرمندان که وزنه فیلمسازان جوان در آن سنگین تر است حائز توجه ست. رویکرد این دوره از جشنواره در این باره را می توان نشان از توجه به نسل فیلمسازان جوان، تلاش و پشتکار آنها برای حضور در مهم ترین جشنواره فیلم ملی کشور دانست اما با این حال باید صبر کرد تا پس از اکران فیلم این دسته از فیلمسازان که نام برخی از آنها هنوز ناشناخته است، دست به قضاوت زد و دید تا چه میزان اعتماد به این سینماگران درست و گامی در جهت اعتلای فیلمسازی بوده است.

آشنایانِ ناشناس

حضور کارگردانان و تهیه کنندگانی که شاید نام آنها در نگاه نخست کمی ناآشنا باشد در این دوره قابل توجه است. فیلمسازانی که با جستجوی نامشان به نام پدران شان در سینما و سیاست می رسیم. یوسف حاتمی کیا پسر ابراهیم حاتمی کیا با فیلم شب طلایی در مقام کارگردان در این دوره از جشنواره حضور دارد. دو فرزند کننده سابق و فعلی مجلس شورای اسلامی هم امسال در جشنواره شرکت دارند؛ علی حضرتی فرزند الیاس حضرتی با فیلم شهرک و عباس نادران پسر الیاس نادران کننده مردم تهران در مجلس با فیلم شادروان در مقام تهیه کننده حضور دارند. این نوع اعتماد و ورود این افراد به عرصه سینما و فیلمسازی و حضور پر رنگشان در مهم ترین جشنواره کشور باید مورد بررسی قرار گیرد تا به شکلی شفاف دلیل حضور یکباره این فیلمسازان مشخص گشت.

فیلم های غایب

غایبان سرشناس، چیزی که دوره چهلم را از ابتدا قابل توجه کرده است. تعدادی از فیلم های پر سرو صدا که حضورشان می توانست رونق بخش این دوره از جشنواره باشد اما حالا با غیابشان چالش ها و سوالات زیادی را ایجاد کرده اند. مهم ترین غایب این دوره فیلم قاتل و وحشی از حمید نعمت الله است که سال گذشته نیز از سوی جشنواره مورد پذیرش قرار نگرفت. مسعود نقاش زاده، دبیر چهلمین جشنواره فیلم فجر در مصاحبه با هنرآنلاین درباره سرنوشت قاتل و وحشی گفت: به دلیل اینکه فیلم آقای نعمت الله در دوره های گذشته جشنواره فرم حضور را پر کرده بود، براساس آیین نامه نو جشنواره فیلم فجر امکان بازبینی قاتل و وحشی در دوره چهلم وجود ندارد.

در واکنش به این اظهار نظر کانون کارگردانان در دفاع از نمایش فیلم حمید نعمت الله در جشنواره فجر بیانیه ای را صادر کرد و با برشمردن دلایل قانونی بودن حضور این فیلم در جشنواره فجر نوشت: کانون کارگردانان سینمای ایران کنار گذاشتن غیرقانونی فیلم قاتل و وحشی از جشنواره فجر را محکوم می کند و خواستار نمایش این فیلم برای هیات انتخاب است. نمایش قاتل و وحشی در بخش مسابقه جشنواره فجر یا حتی خارج از مسابفه می تواند نشان دهد که دولت نو قصد ندارد با ادبیات توقیف سخن بگوید و قضاوت سینمائی را به مردم و منقدین می سپارد.

فیلم های مانی حقیقی، سعید روستایی، هومن سیدی و وحید جلیلوند هم در لیست فیلم های منتخب نیستند. فیلم هومن سیدی جنگ جهانی سوم به دلیل طولانی شدن مراحل فنی؛ فیلم های روستایی برادران لیلا و حقیقی تفریق به دلیل آماده نشدن و نرسیدن فیلم ها به جشنواره و فیلم شب، داخلی، دیوار وحید جلیلوند به دلیلی نامعلوم در لیست فیلم های امسال جشنواره قرار نگرفتند.

گبرلو مجری تلویزیون و منتقد سینما در صفحه شخصی اینستاگرام خود در ارتباط با شیوه انتخاب فیلم های این دوره نوشت: نمیدانم چرا مسئولین جمهوری اسلامی دوست ندارن عملکرد خود را شفاف بیان کنند مثل همین هیئت انتخاب. چه اشکالی داشت بجای نقاش زاده یکی از هیات انتخاب در یک برنامه زنده تلویزیونی یا اینترتی دلایل رد و یا انتخاب فیلم ها رو بیان می کرد. بعید می دونم آقای افخمی یا شاه حسینی یا شهیدی ابایی از آشکار کردن مواضع همیشه شفاف خود داشته باشند مگر یه چیزهایی باشد که ما نباید بدانیم! که دوران آن هم به سر آمده! مگر مواضع وزارت خارجه است که باید با همه سران مشورت کرد! چند فیلمساز با عقیده آشکار خود چند فیلم را تخصصی انتخاب کردند خوب نظرات را شفاف بیان کنند.

از طرفی بحث اعضاء هیئت داوران این دوره از جشنواره فیلم فجر و نگاه سلیقه ای به انتخاب ها بحث هایی را به وجود آورده است. گروهی معتقدند ترکیب داوران این دوره از جشنواره رویکردی خاص دارد و با توجه به سابقه هنری و فکری داوران خروجی لیست فیلم ها خالی از نگاه جانب دارانه نیست.

گبرلو در ارتباط با هیئت داوران این دوره از جشنواره نوشت: فیلم های انتخاب شده را ندیدم اما با این هیئت انتخاب که همه شان را از سال های دور می شناسم همین فیلم ها انتخاب می شد. چنانکه اگر هیئت انتخاب دیگری بود برخی از این فیلم ها انتخاب نمی شد. ضمن اینکه مطلع هستید این فیلم ها محصول سیاست دولت نو نیست! محصول سیاست های گذشته است. یعنی اگر بخواهید دقیقا با مواضع سیاست دولت نو بخصوص تیم سینمایی آشنا شوید باید منتظر جشنواره سال بعد و بعدتر باشید. اتفاقات نوی در حال رخ دادن است. سیاست ها در حال دگرگونی است. آدم ها در حال تغییراند. نگاه نوی بعد چهل سال در حال بروز است. ما باید خود را آماده نگاه ها و عملکرد نو بکنیم. هر چند بگوییم محصول آقازاده ها، ارگان ها یا نظامی ها هستند ولی به هر حال یک فیلم هستند.

جشنواره فجر نیاز به سیاست گذاری های شفاف دارد و در هر دوره باید این شفافیت به وضوح قابل بررسی و ارزیابی باشد. چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر را می توان اولین جشنواره ای دانست که باید منتظر ماند و دید در شرایطی که عرصه برای حضور فیلمسازان جوان فراهم است تا چه حد شاهد کشف استعدادهای نو خواهیم بود.