احیای روابط کارگزاری با بانک های بین المللی در پسابرجام - وبلاگ بانیما

به گزارش وبلاگ بانیما، بهبود روابط کارگزاری بانکی در دولت یازدهم از مهم ترین اقداماتی است که در سایه اجرایی شدن برجام و توافق با گروه 1+5 حاصل شده است.

به گزارش وبلاگ بانیما، وزارت اقتصاد در نود و دومین روز از اجرای برنامه 100 روز 100 اقدام خود که در آن به معرفی 100 دستاورد وزارت اقتصاد می پردازد با معرفی احیای روابط کارگزاری با بانک های بین المللی در پسابرجام، به عنوان یکی از دستاوردهای این وزارت خانه در گزارشی آورده است: ایجاد زمینه های لازم توسط وزارت اقتصاد و سایر نهادهای مربوطه برای رفع محدودیت های پیشین با هدف گشایش ال سی توسط بانک های خارجی و از بین بردن روش های غیر مستقیم برای انجام مبادلات، باز شدن حساب های کارگزاری بانک مرکزی نزد بانک های مرکزی برخی کشورهای اروپایی، بهبود پرداخت های بانک های ایرانی در سراسر اروپا و بهبود دسترسی به منابع مالی خارجی از جمله کارهایی است که در این زمینه اجرا شده و نمود شاخص آن افزایش تعداد کارگزاران خارجی بانک های داخلی است که در برخی موارد تا 20 برابر نیز افزایش داشته است.

محدودیت های گذشته روابط کارگزاری بانک های ایرانی

یکی از اقدامات ایالات متحده آمریکا علیه نظام بانکی ایران، تلاش برای قطع روابط کارگزاری بانک های ایرانی با بانک های خارجی بود. پس از انقلاب اسلامی ایران، تمامی بانک های آمریکایی روابط کارگزاری خود با بانک های ایرانی را قطع کرده بودند، با این حال، بانک ها و موسسات غیر آمریکایی به بانک های ایرانی ارائه خدمت می کردند. در سال های گذشته و پس از وضع تحریم های هسته ای علیه کشور، ایالات متحده آمریکا در پی آن برآمد که بانک های غیرآمریکایی را نیز وادار به قطع رابطه با بانک های ایرانی کند. از این رو، با قرار دادن نام بانک های ایرانی در فهرست تحریم های خود مقرر داشت که بانک های غیرآمریکایی در صورت ارائه خدمات به بانک های ایرانی مزبور، نمی توانند با بانک های آمریکایی روابط کارگزاری داشته باشند.

با توجه به اهمیت نظام مالی آمریکا و نقش بانک های آمریکایی در تسویه دلار آمریکا، اکثر بانک های غیرآمریکایی که قبلاً با بانک های ایرانی روابط کارگزاری داشتند روابط خود با بانک های ایرانی را قطع کردند. یکی از دستاوردهای برجام این است که تمامی مقرراتی که بانک های غیرآمریکایی را مکلف به قطع روابط کارگزاری با بانک های ایرانی می کردند رفع شده اند و اکنون، هیچ بانک غیرآمریکایی به دلیل ارائه خدمات کارگزاری به بانک های ایرانی از دسترسی به نظام مالی آمریکا محروم نخواهد شد. این بدان معناست که بانک های ایرانی می توانند روابط کارگزاری خود را با بانک های خارجی معتبر برقرار کنند و تعداد روابط کارگزاری بانک های ایرانی که در دوران تحریم ها به طور بی سابقه ای کاهش یافته بود، به تدریج به سطح مطلوب باز خواهد گشت. تدریجی بودن بازگشت روابط کارگزاری، دلایل متعددی دارد که یکی از آنها فرایندهای پیچیده و طولانی اجرای استانداردها و ضوابط بین المللی فعالیت های بانکی است که بعد از بحران مالی سال های 2009-2007 تشدید شده اند.

در ادامه این گزارش اقدامات بانک ها و روند تغییر روابط کارگزاری شان با بانک های خارجی بررسی می شود:

بانک ملی

در بانک ملی از ابتدای بهمن 1394 و اندکی پس از اجرایی شدن برجام تا سرانجام شهریور 1395 این بانک با 25 بانک خارجی روابط کارگزاری داشته و برای برقراری روابط با 101 بانک دیگر نیز در حال مذاکره بوده است. اما برآورد صورت گرفته حاکی از آن است که بانک ملی در سال 1395 در مجموع پیروز به برقراری ارتباط با 30 بانک شده و مذاکره را با 110 بانک در دستور کار داشته است.

بانک کشاورزی

بانک کشاورزی اما در سال 1392 با 7 بانک 16 رابطه کارگزاری داشته به این معنا که نزد 7 بانک تعدادی حساب ارزی داشته است. در سال 1393، تعداد این بانک ها تغییری نکرده اما روابط کارگزاری با کاهش 50 درصدی به 8 رسیده است. در سال 1394 اما این بانک پیروز شده که تعداد رابطه های کارگزاری اش را با رشد چشمگیر به 50 رابطه با 9 بانک برساند. این رقم تا سرانجام شهریور 1395 به 54 رابطه با 12 بانک رسیده است. البته برآورد بانک کشاورزی نشان از افزایش تعداد 99 رابطه کارگزاری با 21 بانک برای کل سال 1395 بوده است.

بانک صنعت و معدن

در بانک صنعت و معدن در سال 1392 سه رابطه کارگزاری با سه بانک چینی، عراقی و روسی برقرار بوده که این تعداد در سال 1393 و 1394 نیز ثابت بوده است. اما پس از اجرایی شدن برجام تا سرانجام شهریور ماه 1395؛ این بانک پیروز شده 60 رابطه کارگزاری را با 60 بانک از کشورهای آلمان، ایتالیا، اسپانیا، بلژیک، اتریش، فرانسه، انگلیس، چین، کره جنوبی، هند، ترکیه، امارات متحده عربی، روسیه، اکراین، چک، اسلواکی، مجارستان، سوئیس، عراق، تاجیکستان، ارمنستان، مالزی برقرار کند.

آنطور که این بانک اعلام کرده تا بهمن ماه 1395 تعداد کارگزاران خارجی به 71 بانک افزایش یافته که پیش بینی شده که این تعداد با اضاقه شدن بانک هایی از الجزابر و تایلند تا سرانجام سال 1395 به 75 بانک رسیده باشد.

بانک توسعه صادرات

بانک توسعه صادرات نیز دستاورد قابل توجهی در این زمینه داشته است به طوری که از سال 1392 تا 4 تعداد روابط کارگزاری با 6، 12، و 14 بانک برقرار بوده است که این تعداد تا سرانجام شهریور 1395 به 75 رابطه با کارگزاری با 75 بانک رسیده است.

بانک تجارت

بانک تجارت نیز در سالهای 1392 و 1393 تنها دارای یک کارگزار بوده اما از بهمن ماه 1394 تا سرانجام شهریور 1395 پیروز به برگزاری رابطه با 65 کارگزار فعال شده است.

بانک مسکن

روابط کارگزاری بانک مسکن نیز طی سال های 1392 تا 1394 محدود به 5 بانک از کشورهای ترکیه، چین، کره جنوبی، ژاپن و امارات متحده عربی بوده است، اما پس از اجرای برجام، 11 رابطه کارگزاری با کشورهای آلمان، اسپانیا، بلژیک، اتریش، سوئیس و تایلند برقرار شده است. همچنین برآورد این بانک حاکی از آن است که تعداد رابطه های کارگزاری این بانک تا سرانجام سال 1395 به 15 رابطه رسیده است.

بانک ملت

در بانک ملت نیز در سال های 1392 و 1393 تعداد 12 رابطه کارگزاری برقرار بوده که به دلیل تحریم سیستم سوئیفت مبادله ها محدودشده بود. این آمار در سال 1394 به 45 کارگزار افزایش یافته است.