کَسبی خوانی ریتمیک جواد انصافی - وبلاگ بانیما

به گزارش وبلاگ بانیما، شاید خیلی از شما این تجربه را داشتید که مثلا در یک ظهر گرم تابستانی وقتی زیر باد خنک کولر به قیلوله رفته اید یا حتی در اداره مشغول کار هستید، ناگهان صدای گوشخراش بلندگویِ میوه فروشِ وانت سوارِ محله آرامش تان را به هم ریخته است. این صدای آزاردهنده برعکس این زمانه، در دورانی شعر و نوای ریتمیکی داشته که اتقاقا خیلی ها را برای خرید از خانه بیرون می کشانده، اما حالا که به جز آزار چیزی ندارد، یک هنرمند تئاتر با جمع آوری آنچه کاسب ها در قدیم می خواندند، یاد آن ترانه های شاد را زنده کرده است.

جواد انصافی در این باره به وبلاگ بانیما می گوید: پژوهشی درباره ترانه های ریتمیک کاسبان محلی انجام داده بودم که شامل 60 کَسبی خوانی از دوران صفویه تا کنون می شود و همه در قالب کتابی به نام کسبی خوانی توسط انتشارات گویا چاپ شده است.

او توضیح می دهد: بیشتر این کسبی خوانی ها به آخر دوره قاجار و میانه های دوره پهلوی دوم مرتبط هستند و شعرها هم بیشتر سینه به سینه حفظ و منتقل شده اند. یک سری دیگر را هم در کتاب های مختلف پیدا کردم که مربوط به دوره پهلوی اول بودند. جالب است که بعضی از این شعرها حتی به عنوان پیش پرده خوانده می شدند و من ملودی های آن ها را بر مبنای آنچه نوشته بودند در کتاب اشاره کردم. بعضی ها شعرها هم که ناقص بودند را در این تحقیق، تکمیل و ملودی های هر کدام را نیز مشخص کردم.

انصافی که قرار بود در همین روزها نمایش خفتگان چشم باز را در تالار محراب اجرا کند ولی اجرایش به دلیل شرایط فعلی ناشی از شیوع کرونا به پس از ماه محرم موکول شده است، می گوید: کاسب های قدیم علاوه بر داشتن شیوه خاصی برای فروش، روان شناسی هم بلد بودند و مردم را خیلی خوب برای خرید جذب می کردند. خیلی از این شعرخوانی هایشان حتی جنبه کمدی و طنز هم داشته و با همین ترفندها یک رهگذر را مشتری خود می کردند. آن ها معمولا تا قبل از غروب آفتاب همه میوه و اجناس خود را می فروختند اما به دلیل همدلی و مهربانی زیادتری که آن زمان وجود داشت، مثلا از ساعت 6 عصر به بعد جنس خود را حراج می کردند تا کسانی که توان مالی خوبی نداشتند کمی میوه و خوراکی بتوانند برای خانواده خود بخرند. این ها را من خودم هم به چشم دیده ام، اما متاسفانه در این دوره و زمانه کاسبی خوانی ریتمیک به آن شکل، دیگر نیست و جای همه را بلندگوهایی آزاردهنده گرفته و فقط تک و توک کسانی هستند که هنوز مثل قدیم می خوانند. البته کاملا هم مشخص است که پدرشان از این کسبی خوانی ها بلد بوده و حالا آن ها، شیوه پدر را ادامه می دهند.

در ادامه قطعه ای از کسبی خوانی انصافی را می شنوید:

مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی کند.

فایل آن را از اینجا دانلود کنید: audio/mp3